Spioneren & Rapporteren. Informatie zoeken, begrijpen en beoordelen
Bij Spioneren & Rapporteren worden de leden van Het Geheime Genootschap van (LS)2 in verschillende operaties die soms heel mysterieus zijn, uitgedaagd informatie op te zoeken en te beoordelen op betrouwbaarheid. Hoofd en intuïtie moeten hierin goed samenwerken en natuurlijk moeten de gevonden geheimen ook gerapporteerd worden.
Spioneren & Rapporteren bevat de volgende leerlijnen taal:
1. Informatieverwerking met Close reading en begrijpend lezen
2. Studievaardigheden
3. Stellen
4. Woordenschat
2.1 informatieverwerking met close reading en begrijpend lezen
Een hele belangrijke pijler binnen deze lijn is dat kinderen een vraag die ze hebben zelf kunnen beantwoorden en presenteren. Als een kind bijvoorbeeld wil weten of een regenworm kan horen, dan willen we dat hij deze vraag zelf kan opzoeken. Daarvoor weet hij waar en hoe hij een betrouwbare bron vindt en hij kan de informatie uit deze bron lezen of beluisteren om zijn vraag te beantwoorden.
Per thema:
- Lessen Close reading
- Lessen begrijpend lezen
- Teksten uit de actualiteit
- Werkt elk kind eigen zoekopdrachten uit n.a.v. een eigen verwonderingsvraag
De vraag naar vaardigheden voor het verwerken van informatie neemt tegenwoordig alleen maar toe. Allereerst zijn deze vaardigheden essentieel voor het verwerven van informatie voor bijvoorbeeld hun Themawerk, een werkstuk, verslag of presentatie. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat kinderen vaak wel over kennis beschikken om (veelal op internet) informatie te zoeken, maar dat zij vaakniet de relevante, betrouwbare of kloppende informatie vinden.
Ook nemen kinderen deze informatie vaak klakkeloos over, zonder deze vooraf kritisch te analyseren op betrouwbaarheid. Hiervoor hebben we de Betrouwbaarheidstest gemaakt die kinderen helpt de betrouwbaarheid van een tekst en bron te beoordelen. Naast feitelijke gegevens over de maker, de bron en het doel van de tekst, beoordelen kinderen ook op basis van hun intuïtie: wat zegt mijn gevoel over deze informatie?
Digitale geletterdheid
Door de onbeperkte beschikbaarheid van internet en het toenemend gebruik van de sociale media is het tevens van belang aandacht te besteden aan digitale geletterdheid. Dit is het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit, waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld. Aandacht voor informatievaardigheden is hierbij van belang. Om tegemoet te komen aan deze toenemende vraag naar informatievaardigheden heeft DaVinci informatieverwerking geïntegreerd binnen de thema’s. De leerlijn besteedt aandacht aan het zoeken, selecteren, verwerken en gebruiken van relevante informatie.
Daarnaast is er een doorlopende lijn voor de bouwstenen uit het curriculum.nu: data & informatie, veiligheid & privacy in de digitale wereld, de werking en het (creatieve) gebruik van digitale technologie, digitale communicatie & samenwerking, digitaal burgerschap en digitale economie.
De kinderen leren de volgende stappen:
Stap 1: Verwonderen
Stap 2: Bronnen verzamelen
Stap 3: Plannen
Stap 4: Informatie analyseren
Stap 5: Presenteren
Stap 6: Evalueren
Dit proces wordt voortdurend geëvalueerd en hierbinnen zien we componenten terug van het begrijpend lezen, begrijpend kijken en luisteren en presenteren en beschrijven van de verkregen informatie.
Begrijpend lezen
Begrijpend lezen doen we voortdurend. In dit schema zie je hoeveel de kinderen elke week werken aan begrijpend luisteren en lezen:
| Begrijpend luisteren | Tijd |
|
30 + 10+ 75 = 115 minuten |
| Begrijpend lezen | |
Individueel online in het WereldWonderWeb:
Individueel in de klas:
Groepslessen:
|
60 + 150 + 60 =
270 minuten |
| 385 minuten per week! | |
| Voorbereidend op en ondersteunend voor begrijpend lezen zijn er woordenschatlessen en verwerkingen m.b.t. woordenschat. |
Er zijn ook speciale lessen voor begrijpend lezen waarin diverse strategieën worden getraind. De kinderen:
- Zoeken, selecteren en verwerken op een doelbewuste en efficiënte manier informatie uit verschillende bronnen, herkennen signaalwoorden en verwijswoorden en hun functies
- Leiden betekenisrelaties tussen zinnen en alinea’s af en herkennen inconsistenties
- Stellen zelf vragen tijdens het lezen
- Bepalen de hoofdgedachte van een tekst en maken een samenvatting
- Herkennen de structuur van verschillende soorten teksten
- Plannen, sturen, bewaken en controleren hun eigen leesgedrag
- Beoordelen teksten op hun waarde
DaVinci zet daarnaast bij elk thema teksten uit de actualiteit in de ELO zodat we die betekenisvol kunnen koppelen.
Close reading
DaVinci heeft per thema een aantal Close readingteksten ontwikkeld en de leerkracht kiest hier minstens twee teksten uit. De kinderen leren d.m.v. de bijbehorende lessenseries hoe ze door drie keer opnieuw dezelfde tekst te lezen, ze steeds dieper de tekst induiken. Ze leren middels studerend lezen kennis verwerven uit (zakelijke) teksten.
2.2 studievaardigheden
Makkelijker, efficiënter en leuker leren en het geleerde bovendien makkelijker herinneren en terughalen zijn belangrijke doelen bij studievaardigheden. Hierbij leren kinderen samenvatten, informatie zoeken en allerlei vormen van schema’s, tabellen en grafieken lezen en maken. Deze vormen van informatieverwerking zijn belangrijke basisvaardigheden om efficiënt en effectief te leren. In deze tijd waarin informatie via beelden in (sociale) media onze kant op komt, is het ook belangrijk deze beelden te lezen en zelf beelden te kunnen maken waardoor informatie die we willen communiceren beter overkomt, zoals infographics, tabellen en schema’s. Per thema zijn er allerlei verwerkingen waarin kinderen deze schema’s, tabellen en grafieken lezen en maken. Ze leren zich voor te bereiden op een toets, ook handig voor de middelbare school. In het WereldWonderWeb kunnen kinderen laten zien wat ze kennen en kunnen en dit wordt automatisch opgeslagen en geregistreerd. De mooiste producten worden toegevoegd aan hun (LS)2-dossier. Dit kan zowel online als offline.
2.3 stellen
Bij stellen gaat het binnen Het Geheime Genootschap om het schrijven in het dagelijks leven: berichtjes op WhatsApp, boodschappenlijstjes, persoonlijke kaarten, mails, routebeschrijvingen voor feestjes, uitnodigingen, posts op Instagram en antwoorden op posts, tweets, zakelijke brieven naar instanties enz.
Lees alles over DaVinci's taallijn in deze taalbrochure:
Door op de pijltjes rechtsonder te klikken opent de taalbrochure in je hele scherm
We kunnen ook een dagboek bijhouden of een blog of vlog. Daarnaast volgen kinderen hun eigen innerlijke stem en fantasie en geven ze er woorden aan, ze schrijven verhalen en gedichten.
Urgentie
Bij Stellen wil je informatie aan iemand geven die óf niet ter plaatse is zodat je het had kunnen vertellen óf nog eens nagelezen moet kunnen worden omdat het een bepaalde urgentie heeft. En schoonheid is van nature urgent dus het schrijven van een mooie tekst valt daar ook altijd onder. Natuurlijk gaan we teksten schrijven vanuit het thema zodat het betekenisvol en zinvol is. Als we gaan stellen, maken we een onderscheid in fictie en non-fictie ofwel fantasie- en genreteksten.
Infographics
We krijgen in deze moderne tijd een hoos van informatie op ons af. Om die informatie te ordenen is het van belang geschreven teksten te combineren met beeld. Zo kun je in één oogopslag zien hoeveel blauwe sokken er in de klas zijn als je er een staafdiagram van maakt. Ook ingewikkeldere informatie kan in beelden met korte begeleidende teksten worden gevat. Het maken van deze infographics valt ook onder het onderdeel Studievaardigheid maar kan niet los worden gezien van Stellen.
Verbinding
Tijdens de Taal-stel-lessen zullen we altijd eerst de verbinding maken met de eigen ervaringen van kinderen en de authentieke kern. We zullen in elk thema klassikale lessen en opdrachten afwisselen met kortere opdrachten die al verweven zitten in de (verwerkingen van de) lessen Wereldverkenning. Ook zullen we veel voorbeelden aanbieden van teksten die we samen kunnen bespreken en die als inspiratie kunnen dienen.
Per thema:
- Een Taalronde om een ervaringstekst te schrijven
- Een Modelronde om een genretekst te schrijven
- Stelopdrachten en verwerkingen in het WereldWonderWeb
- Vrij schrijven
We leren kinderen in de bovenbouw net als bij begrijpend lezen het verschil in doelen van teksten:
- Informeren
- Instrueren
- Overtuigen
- Amuseren
En dat doen we altijd met het acroniem DaVinci:
Denk na over je tekst: onderwerp, doelgroep, doel, focus en vertelperspectief
Alles op een rij: kies en orden je materiaal
Vraag of je leerkracht het voordoet of bekijk voorbeelden of een hulpkaart
In de pen! Schrijf je tekst
Nu lees je na. Klopt alles?
Check door een maatje en/of leerkracht
In de pen weer! Herschrijf je tekst
In eerste instantie ligt de focus op de inhoud en niet op de vorm, bijvoorbeeld: ik schrijf levendig en beeldend. Zo worden de kinderen niet geremd in hun fantasie en kunnen ze onbelemmerd en vrij schrijven. Tijdens de revisieronde kan er gekeken worden naar de spelling zodat de tekst foutloos gepubliceerd kan worden.
Ben je nieuwsgierig geworden over DaVinci's taallijn?
Volg dan het taal-webinar of neem contact met ons op. Wij vertellen je graag meer.
2.3.1 taalronde
Bij elk thema hebben we een Taalronde uitgewerkt, geïnspireerd door de theorie van Suzanne van Norden. Hierin zie je een samenhang van vertellen, luisteren, schrijven en lezen. Bij een Taalronde beginnen kinderen en leerkracht in de kring, maar een Taalronde is niet hetzelfde als een kringgesprek. Het is een doordachte opbouw van taalwerkvormen, waarbij in een korte tijdsspanne alle taaldomeinen aan bod komen, terwijl de inhoud van het taalgebruik voorop blijft staan.
Een Taalronde begint met het pure plezier van ervaringen uitwisselen, je verbeelding gebruiken, nadenken, associëren. En het plezier om dat in taal te doen. Een Taalronde doet een beroep op het affectieve deel van je bewustzijn, daar waar het gaat om emoties, associaties en persoonlijke beleving.
Er is een vaste basisstructuur in een Taalronde:
1. Keuze en introductie van een onderwerp en focus
2. Vertelronde met daarin:
- de mogelijkheid voor elk kind om kort iets te zeggen
- de mogelijkheid voor enkele kinderen om uitgebreid te vertellen over een eigen ervaring
- de mogelijkheid voor kinderen om vragen te stellen naar aanleiding van verhalen
- interactie tussen kinderen en/of leerkracht gericht op verrijking van het vertellen
3. Lijstjes tekenen en/of schrijven om ervaringen te inventariseren
4. Tweetalgesprek om veilig en in korte tijd je verhaal kwijt te kunnen
5. Een tekst schrijven of tekening maken over wat je in de kring hebt verteld of bedacht
6. Teksten in de kring voorlezen en tekeningen laten zien
7. Revisie
8. Publicatie van de tekst
2.3.2 modelronde
Naast de Taalronde hebben we bij elk thema de Modelronde, geïnspireerd door de leerlijn stellen van SLO met behulp van peer response. Bij deze lessen is een voorbeeldtekst, een model, het uitgangspunt. Deze voorbeeldteksten zijn genreteksten zoals een speluitleg, een recept of een betoog. We gaan deze tekst bestuderen en bespreken en bekijken zo de onderdelen en eigenschappen van deze tekst, de focus. Daarna schrijven de kinderen een zelfde type genretekst met eenzelfde focus waarbij ze samenwerken met een schoudermaatje om elkaar feedback te geven. De leerkracht bespreekt met goedkeuring van de makers een aantal teksten en met name of de focus goed is overgekomen of nog verbeterd kan worden.
De kinderen reviseren hun teksten en maken het klaar voor publicatie. Ook hierin is spelling pas een onderdeel tijdens de revisie zodat de kinderen onbelemmerd kunnen schrijven.
2.3.3 stelopdrachten en verwerkingen in de wereldwonderweb
Binnen Wereldverkenning zijn er tal van verwerkingen waarbij schrijven een rol speelt, zoals het maken van een Prezi of PowerPoint voor hun pitch bij TopoTop!, het afmaken van een verhaal van een meisje uit de Middeleeuwen dat voor het eerst Vikingen ziet en ga zo maar door. Deze verwerkingen hebben we in het WereldWonderWeb gezet en gelabeld met taaldoelen. Op deze manier kunnen we dat wat de kinderen al doen aan stellen ook hieronder wegschrijven zodat we ons aanbod goed kunnen beredeneren en tijd overhouden voor vrije keuzes.
2.3.4 vrij schrijven
De kinderen kunnen natuurlijk ook altijd uit eigen beweging een verhaal, brief, samenvatting van een les of een gedicht schrijven. Als ze hier hulp bij willen omdat ze bijvoorbeeld hebben bedacht dat ze een brief aan de burgemeester willen schrijven met ideeën over hun wijk, dan kunnen ze de Voorbeeldkaarten pakken waarin per genretekst staat uitgewerkt hoe je die schrijft. Ze kunnen hier volledig zelfstandig mee aan het werk, of kiezen ervoor om feedback te vragen van een schoudermaatje of de leerkracht. Ook deze producten kunnen worden opgenomen in het (LS)2-dossier.
Materialen bij Spioneren & Rapporteren:
De onderdelen Spioneren & Rapporteren en Operatie A4 zijn in de taallijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De materialen behorend bij Spioneren & Rapporteren worden ook gebruikt bij Operatie A4. Hier vind je de catalogus.
Ben je nieuwsgierig geworden over DaVinci's taallijn?
Volg dan het taal-webinar of neem contact met ons op. Wij vertellen je graag meer.
